Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan Sosyal Güvenlik Sisteminde sorun olmadığını ve gelirlerin giderlerin % 98 ini karşıladığı açıklasa da durum hiçte öyle değil. Nitekim AK Parti strateji geliştirme grubunun üzerinde çalışma başlattığı dört kritik konudan birisi de çökmek üzere olan Sosyal Güvenlik Sistemi.
AK Parti yönetiminin dört kritik konuda çalışma başlatma kararı aldığı belirtiliyor.
Bunlar;
1- Çökmek üzere olan sosyal güvenlik sistemi,
2- Sosyal yardımlarda ayrımcılık yapılması,
3- Kamuda tasarruftaki başarısızlık,
4- Yavaşlayan nüfus artış hızı.
AK Parti ilk yıllarda çökmek üzere olan sosyal güvenlik sistemini görerek 2008 yılında Sosyal Güvenlik Reformu yapmıştı. Yapılan çalışma ile ancak hasar tespiti yapılabilir. Yoksa çıkarılan EYT’nin geri alınması söz konusu olamaz. Bu konuda muhalefet partilerinin bilinçlendirilmesi ve bu konunun milli güvenlik meselesi olduğunun farkına varılması gerekiyor.
2008 yılında yapılan Reformun dört saç ayağı vardı. Bunlar;
Tek çatı emeklilik sistemi: Kuruluşlar arası norm ve standart birliği sağlayacak tek bir emeklilik programı olacak. Yasanın yürürlüğe girmesi mevcut çalışanlardan çok, sisteme yeni girecekleri etkileyecek. Emeklilik yaşı, aylık bağlama oranı ve aylıkların hesaplanması gibi parametreler düzenlenecek. Nüfusun yaşlanma sürecine karşı önlem alınacak. Mevzuat sadeleştirilecek.
Genel sağlık sigortası: Bütün nüfusu kapsayacak genel sağlık kurumu kurulacak. Herkes eşit ve adil sağlık hizmeti alacak. Katılımın zorunlu olduğu primli bir sistem olacak. Yoksullar için sağlık sigortası primini devlet karşılayacak. Sağlık Bakanlığı'nın yürüttüğü Sağlıkta Dönüşüm Projesi, genel sağlık sigortasıyla eşzamanlı olarak hayata geçirilecek.
Sosyal yardım ve hizmetler toplanacak: Dağınık olan sosyal yardım ve sosyal hizmet kurumları birleştirilecek. Tüm muhtaç kesimlerin hizmetlerden yararlanması sağlanacak. Kişi başına günlük harcama tutarı günlük asgari ücretin üçte biri olanlar yoksulluk eşiğinde sayılacak ve bu hizmetten yararlanacak. Yaşlı, çocuk ve engellilere nakit desteği sağlanacak.
Yeni kurumsal yapı: Reformun ilk üç ayağının entegre edilmesini sağlayacak yeni bir kurumsal yapı oluşturulacak. Bu kurum merkezi veri tababına dayalı olacak. 3 yıllık geçiş süresinin ardından bu yeni kurumsal yapı hayata geçecek. Verilen hizmete, sosyal koruma hizmeti denecek ve SSK, Bağ-Kur ile Emekli Sandığı, sosyal koruma kurumuna dönüşecek.
Reformun dört ayağından en kritik ikisi hala hayata geçirilemedi. Bunlar emeklilik sistemi ve sosyal yardım ve hizmetler.
EYT ile yapılan Sosyal Güvenlik Reformu adeta yerle bir edildi. Bunda muhalefet partilerinin çok büyük günahının olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Reform sonrasında 5510 sayılı Kanunda yapılan sürekli değişiklikler sistemi aşındırmış ve adeta Reformu işlevsiz hale getirmiştir.
Sosyal yardımlarda hala dağınıklık devam ediyor ve yıllar önce hazırlığı yapılan kanun çıkarılamadı. Hatta bu konuda çok sayıda rapor hazırlanmıştır. AK Parti strateji grubu bu raporlara baksa dahi yeterli olacaktır. Yani sorunlarda çözümleri de belli. Ancak uygulama için güçlü bir irade gerekiyor. Özellikle mahalli idareler sosyal yardımların tek elde toplanmasına rıza göstermiyor. Yine sosyal yardımlardaki şeffaf olmayan uygulamalar adeta kara delik haline gelmiştir. Anlayacağınız kamu kaynakları mahalli idarelerin elinde siyasi rant haline getirilmiştir.
Kamudaki israfa gelince bu konuda hala mesafe alınmadığını belirtmemiz gerekiyor. Kamuda oluşan kötü alışkanlıkların kısa sürede sona erdirilmesini beklemek zordur.
Nüfus artışındaki azalmaya çözüm üretilmesi de kısa vadede mümkün görünmüyor. Bu konulara kafa yorması gereken Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının idari kadrolarının bu konuda yetkin olmadığını belirtmiş ve eleştirmiştik. Aynı şekilde bu Bakanlığın sosyal yardımlar konusunda da reform yapacak kadrolara sahip olmadığını belirtmemiz gerekiyor. Bu Bakanlığın dışlanarak hazırlanacak raporlarla süreç yönetilmesi de çok sağlıklı olmayacaktır.
AK Parti strateji grubu bu dört kritik konuda çalışma başlattığına göre işin ciddiyetine varıldığı anlaşılıyor. Ümit ederiz ki çalışmaya doğru yerlerden başlanarak sağlıklı raporlar hazırlanır ve bu raporlar hayata geçirilir.